Bucak Salebi

Salep

Salep; orkide bitkisinin kök bölümlerinde yumru meydana getiren yabani bitkiye salep ismi verilir. Doğada kendiliğinden yetişme özelliği vardır. Ayrıca tarımsal üretimi de yapılmaktadır. Bu bitki ülkemizin birçok yerinde toplanır ve satışa sunulur. Bunlar arasında Bucak salebi bir adım öne çıkar.

Salebin gövde bölümü silindir ve dik bir forma sahiptir. Kullanılan yerleri ise kök kısmında yer alan yumru alanlardır. Ülkemizde salebin çok fazla çeşidi bulunmaktadır. Bucak salebi de bunlardan biri ve en ünlüsüdür. Salep bitkisinin yumruları glikoz, müsilaj ve uçucu yağ barındırır.

Bucak Salebi Nedir?

Salep en çok Toros Dağlarının 700 metreden yüksek bölümünde toplanır ve tüketicilere özenle sunulur. Bitkinin çiçek kısımları başak veya salkım şeklindedir. Renkleri farklı olabilir. Genelde eflatun, kırmızı, sarı, mor ya da yeşil çiçekler içerir. Salep bitkisinin boyutu çoğunlukla 30-40 santim civarındadır. Salep bitkisinin kök kısmında ise iki tane yumru yer alır. Bu yumrulardan biri saleptir diğeri ise fos salep olarak bilinir. Fos salep; ebe salep olarak da adlandırılır ve aynı yere dikilerek gelecek sonraki yıl da salep üremesini sağlar. Bilinçsiz salep toplayıcılarının bu ebe salebide toplaması sebebiyle salebin toplanılması yasaklanmıştır.

Meşhur Bucak Salebi; Türkiye'nin en bilinen en çok aranan salebidir. Türkiye'nin çeşitli yörelerinde salep çıkmaktadır. Bunlar Akdağ Salebi, Maraş Salebi, Kastamonu Salebi gibi. 50-60 yıldır salebin borsasının Bucak'ta olması, irili ufaklı 25 kadar işletmenin bunun ticaretini yapması ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN'ın kendisine ikram edilen salep için 'Çarşı Pazar Değil Hakiki Bucak Salebi' söylemi, Bucak Salebinin tüm Türkiye'de popüler olmasını sağladı.

Salep Toplanması

Salep bitkisinin toplanması için toprağın bir karış kadar kazılması gerekir. Yerin alt tabakasındaki saleplere ulaşılır ve toplama işlemine geçilir. Ardından, toplanan bitkiler iyice yıkanır, bir süre kaynatılır ve kuruması için bekletilir. Kuruyan salep çekirdek formunu alır. Çekirdek salebin kullanıma hazır olması için öğütülme aşamasından geçmesi gerekir.

Salep'in Öğütülmesi

Kurutulan saleplerin; kullanıma hazır hale gelmesi için öğütülme işlemi uygulanır. Bu işlem taş değirmenlerde 3; eğer salepler ipe dizili halde ise 4 aşamada gerçekleşir. Öncelikle iplerin söküldüğü makineye salep konulur ve ipler ile salepler ayrılır. İplerinden ayrılan salepler taş değirmende ögütülür. Daha sonra eğer öğütülememiş büyük parçalar var ise tekrar bunlar ayrılır ve tekrar öğütme işlemi uygulanır. Daha sonra daha ince olması için tekrar öğütülür. Bu işlemlerin sonucunda salep toz halini alır.

Salep Nerelerde Kullanılır

Soğuk havalarda insanların içini ısıtan bu enfes içecek, sütle beraber kaynatılarak elde edilir. Sıcak havaların vazgeçilmezi olan dondurma ise salepsiz düşünülemez, olsa olsa dondurulmuş sütlü içecek olur. Bugün maalesef bir çok farklı marka salepsiz bazı kimyasal maddelerle dondurma yapmatadır. Bu dondurmanın faydası olmadığı gibi zararları da mevcuttur. Salepli dondurmanın kokusu hoş, tadı ise benzersiz ve tüketimi şifa içerir. Salebin faydaları için tıklayınız.

Bucak Salep Borsası

Salebin ülkemizdeki pazar yeri Burdur’un Bucak ilçesidir. Bu yörede yer alan dağlardan elde edilen salep bitkisi veya diğer kentlerden getirilen saleplerin, ilçedeki tüccarlara satışı yapılır. Buradaki tüccar kesim, ülkemiz salep tüketiminin neredeyse yüzde 80’ini karşılar. Bu da demek oluyor ki, hangi şehirde yaşıyor olursanız olun, soğuk havalarda içtiğiniz salep ve sıcak mevsimlerde tükettiğiniz salepli dondurmanın ana bileşeni bu tüccarlar tarafından pazarlanmış olabilir.

Bilinenin aksine, ülkemizde senelik salep tüketiminin ortalama yüzde 90 kadarı dondurma yapımında kullanılır. Aslında dondurmanın temel bileşeni süt, salep ve şeker olmaktadır. Yüzde 10’luk kısım ise kış mevsiminde içilen salebin yapımında kullanılır.

Ayrıca, Bucak ilçesinde yalnızca 25 kadar tüccar salep ticaretiyle ilgilenir.